Oplichtend papiertje: nieuwe en snelle test bij infectieziekten
Eindhovense en Japanse onderzoekers hebben een praktische en betrouwbare manier ontwikkeld om binnen 20 minuten te testen op infectieziekten. Hiervoor heeft men slechts een speciaal oplichtend papierstripje nodig, een druppeltje bloed en een digitale camera. Dure en tijdrovende labmetingen in een ziekenhuis zijn hiermee onnodig. Ook in ontwikkelingslanden heeft de test veel potentie, om eenvoudig te kunnen testen op tropische ziekten.
De test toont de aanwezigheid van infectieziekten aan door naar bepaalde antilichamen te zoeken in het bloed. Het gebruik van het papieren stripje dat de onderzoekers hebben ontwikkeld, is bijzonder eenvoudig. Een druppeltje bloed moet worden aangebracht op de daarvoor bestemde plek op het papier, vervolgens wacht men 20 minuten en draait het papiertje om. “Door een biochemische reactie geeft het papier aan de onderkant blauwgroen licht af,” zegt hoogleraar en onderzoeksleider Maarten Merkx. “Hoe blauwer de kleur, hoe hoger de concentratie aan antilichamen.” Een digitale camera, bijvoorbeeld van een mobiele telefoon, is voldoende om de precieze kleur, en dus de uitslag, te bepalen.
De kleur ontstaat dankzij een door de TU Eindhoven ontwikkeld zogeheten lichtgevend sensoreiwit. Nadat een bloeddruppeltje op het papier komt, brengt dit eiwit een reactie op gang waarbij blauw licht ontstaat (bekend als bioluminescentie). Hierbij speelt een enzym een rol dat ook bijvoorbeeld vuurvliegjes en bepaalde vissen laat oplichten. In een tweede stap wordt het blauwe licht omgezet in groen licht. Maar hier komt de clou: als een antilichaam bindt aan het sensoreiwit blokkeert dit de tweede stap. Veel groen betekent dus weinig antilichamen en andersom. “Je weet dus niet alleen óf het antilichaam in het bloed zit, maar ook hoevéél,” zegt Merkx. In hun prototype hebben de onderzoekers met succes tegelijkertijd op 3 antilichamen getest: voor hiv, griep en dengue (knokkelkoorts).
Ook gebruiken artsen antilichamen steeds vaker als medicijn, bijvoorbeeld bij kanker of reuma. Deze eenvoudige test is dus ook geschikt voor het regelmatig monitoren van de dosis van zulke medicamenten zodat tijdig kan worden gecorrigeerd.
Merkx verwacht dat de test binnen een paar jaar commercieel beschikbaar kan zijn. In Angewandte Chemie van 31 augustus 2018 publiceerden de onderzoekers hierover.
(Bron: TU/e, 3 oktober 2018)