De glazuur-dentinegrens wordt door tandartsen als pijngevoeliger beschouwd dan dieper gelegen dentine. Verklaringen hiervoor zijn: door de vele anastomosen van de dentinekanaaltjes nabij de glazuur-dentinegrens schokt de vloeistof in méér tubuli heen en weer dan wanneer in dieper gelegen dentine wordt geboord en daardoor worden meer zenuwuiteinden geëxciteerd. Een tweede verklaring houdt in dat vers aangeboord dentine beter hydraulisch zou geleiden dan het al iets uitgedroogde dieper gelegen tandbeen; de tubulaire vloeistof zou door samenklontering minder beweeglijk kunnen zijn. Ook zou de sensitiviteit van de receptoren of afferente pijnbanen door eerdere prikkeling kunnen zijn afgenomen.

Onderzocht werd of de glazuur-dentinegrens inderdaad gevoeliger is dan dieper gelegen dentine. Daartoe werden caviteiten (Ø 1 mm) in de buccale en linguale knobbeltoppen van 8 premolaren bij 3 proefpersonen tot net in de glazuur-dentinegrens geboord en later bij de helft in 4 stappen tot 2 mm in het dentine. Met wisselende hydrostatische druk (tot 400 mm Hg en -400 mm Hg) via een roestvrijstalen buizen gevuld met vloeistof werd pijn opgewekt, waarvan de proefpersonen op een schaal van 0 (geen pijn) tot 100 (meest ernstige pijn die men zich kan voorstellen) de mate konden aangeven. Tevens werden actiepotentialen van de intradentinale zenuwen gemeten. Deze procedure werd herhaald na etsen van het tandbeen.

Geen van de ongeëtste caviteiten reageerde op de stimulering van de glazuur-dentinegrens, 2 reageerden met pijn op 1 mm diepte en 2 andere pas op 2 mm diepte. Ook nam het aantal actiepotentialen met de diepte toe. Na etsen reageerden meer caviteiten op de druk, althans het dieper gelegen dentine, vooral door een negatieve druk, maar 2 caviteiten reageerden al ter hoogte van de glazuur-dentinegrens. Hoewel de glazuur-dentinegrens dus niet pijnlijker bleek dan dieper gelegen dentine, zou dat, zo zeggen de auteurs, bij mechanische prikkeling anders kunnen zijn.

Bron

• Wanachantarak S, Ajcharanukui O, Vongsava N, et al. Effect of cavity depth on dentine sensitivity in man. Arch Oral Biol 2016; 66: 120-128.