De vrijwilligersestafette

Column

Op dit moment is het zondagavond. Morgenochtend ga ik een nieuwe collega-tandarts uit Miami (Verenigde Staten) welkom heten en start ik met zijn inwerkperiode. Hij komt voor 2 weken vrijwilligerswerk doen in onze kliniek in Sierra Leone. Wat voor persoon zou het zijn? En wat voor een tandarts? Hoe is hij gewend te werken? Ik run tegenwoordig een praktijk met tandartsen die slechts 2 of 3 weken komen werken en die van over de hele wereld komen. Hoe leuk én ingewikkeld dat is heb ik de afgelopen maanden mogen uitvinden.

Sinds januari dit jaar ontvangen we in onze kliniek op een ziekenhuisschip van Mercy Ships weer kortetermijnvrijwilligers. Al 30 jaar was dit het geval, maar sinds de coronapandemie was dit stil komen te liggen en was er maar 1 behandelstoel waar ik zelf aan werkte. Nu zijn er 2 behandelstoelen open en 1 stoel wordt gerund door kortetermijnvrijwilligers. Met tandartsen uit onder andere de Verenigde Staten, Duitsland, België, Noorwegen, Verenigd Koninkrijk en tandartsassistenten uit Australië, Zwitserland en Frankrijk.

Dit zorgt voor praktische uitdagingen. Tandartsen zijn soms op zoek naar materialen waar ik nooit mee gewerkt heb. Zo zocht een Duitse tandarts bijvoorbeeld de ‘Ledermix’: deze heb ik niet. Een andere tandarts had al 25 jaar geen röntgenopnamen meer gemaakt en geen tandsteen meer verwijderd, want dat doet thuis zijn mondhygiënist. Een andere tandarts gebruikte het handstuk op zo’n een andere manier dat deze opeens een heel apart geluid produceerde.

Er zijn ook grotere uitdagingen. Zo was er een tandarts die gewend is elke kleine cariëslaesie, die alleen nog in het glazuur zit, al te behandelen. Een andere tandarts deed na extracties een dermate uitgebreid wondtoilet, dat het aantal patiënten met een dry-socket toenam. Een volgende tandarts begon bij het doen van (de vele) extracties meteen met het splitsen van de wortels, waarna hij aan de slag ging met een vlaggetjeshevel (heb ik daar genoeg chirurgische boren voor, en genoeg vlaggetjeshevels?). En zo was er een tandarts die voorstelde bij iedere patiënt een panoramische röntgenopname te maken. Hij was gewend om thuis bij elke patiënt een serie van 18 intraorale foto’s plus een panoramische röntgenopname te maken. Daartegenover stond een tandarts die juist bijna nooit een röntgenopname maakte.

Bij deze, van de Nederlandse standaard afwijkende, manieren van werken sta ik regelmatig in dubio: ga ik een discussie aan en dit gedrag proberen te veranderen? Zal ik het op me nemen om de tandartswereld te verbeteren? Hebben wij in Nederland de wijsheid in pacht? Of hoort dit erbij met al deze wisselende tandartsen en heeft het niet veel zin, omdat iemand al jaren zo werkt en over een paar werkdagen alweer naar huis is?

(Beeld: Mercy Ships)

Ik merk ook dat ik door die kortetermijnvrijwilligers stress ervaar. Hoe vinden zij het om te werken in ‘mijn’ keuken? Worden de patiënten goed genoeg geholpen? Ik heb het gevoel dat zodra wij ons als team een beetje op ons gemak beginnen te voelen, er alweer afscheid moet worden genomen. Persoonlijk zou ik liever mensen hebben die voor een langere tijd vrijwilligerswerk komen doen. De meesten zijn echter thuis aan een praktijk gebonden en dat maakt het lastig lang afwezig te zijn voor vrijwilligerswerk elders.

Er zit gelukkig ook een andere kant aan dit verhaal en die maakt dat ik het kan volhouden. Tot nu toe zijn alle tandartsen erg vriendelijk, ze willen graag helpen en gaan heel leuk om met alle teamleden. Het is voor mij avontuurlijk om zoveel mensen en manieren van werken te leren kennen en er wordt veel werk verzet. Het doet me goed te zien hoeveel tijd en energie deze mensen ervoor over hebben om naar Sierra Leone af te reizen voor het bieden van hulp.

Wie weet kan het programma in de toekomst gewijzigd worden naar meer tandartsen voor een langere termijn, maar misschien kan dat toch niet: wie het weet mag het zeggen. Morgen ga ik weer een nieuwe tandarts leren kennen en (hopelijk) mooie avonturen beleven.

Marijke Westerduin

Marijke Westerduin, tandarts en vrijwilliger bij Mercy Ships, schrijft elke maand een column voor het NTVT. Marijke is in 2007 afgestudeerd als tandarts aan het Radboudumc. Daarna heeft zij als tandarts in de algemene praktijk en in een kindertandheelkundige kliniek gewerkt. Marijke heeft 7 jaar als docent gewerkt aan de opleiding tandheelkunde van het Radboudumc. In het verleden heeft ze ook korte periodes gewerkt als tandarts in Togo, Zambia en Guinee. Momenteel is ze voor het derde jaar aan het werk als Lead Dentist in West-Afrika, vanaf een ziekenhuisschip van Mercy Ships. Marijke zal daar werken aan haar droom: de toegang tot mondzorg in West-Afrika verbeteren. Dit doet ze ook door middel van haar stichting: Stichting Improve. Ze neemt jullie in haar columns mee in wat zij meemaakt en wat haar gedachten daarbij zijn.

Naar alle columns