In memoriam prof. dr. Frans van der Linden

Na een kort ziekbed is op 25 maart 2019 prof. dr. Frans P.G.M. van der Linden op 86-jarige leeftijd overleden. Hij werd op 7 april 1932 in Helmond geboren in een ondernemersgezin. Na zijn middelbare schooltijd aan het Canisius College in Nijmegen ging hij tandheelkunde studeren in Groningen, waar hij in 1957 afstudeerde en zich aansluitend bij prof. K.G. Bijlstra specialiseerde in de orthodontie. Zijn academische opleiding voltooide hij in Groningen met een promotie in 1959 op het proefschrift ‘De aangezichtsschedel bij kinderen van 7 tot 11 jaar’. Na zijn specialisatie vertrok hij 6 maanden naar Wenen om zich bij prof. Petrik de behandeling met functionele apparatuur eigen te maken. Vervolgens kon hij, met ondersteuning van een Fullbright-Hays Travel Grant en een stipendium van ZWO, voor 1 jaar naar de University of Washington (Seattle, Verenigde Staten) om zich bekwamen in het gebruik van vaste apparatuur.

In 1962 werd Frans van der Linden, op 30-jarige leeftijd, bij de net opgerichte subfaculteit Tandheelkunde van de Katholieke Universiteit Nijmegen (nu de Radboud Universiteit) benoemd tot hoogleraar Orthodontie. Hij had in die jaren het tij mee om een goede opleiding van de grond te tillen; naast ruime financiële mogelijkheden kreeg hij materiële en andere ondersteuning van de universiteit om het jonge specialisme vorm te geven en samen met een klein aantal andere hoogleraren een gedegen tandheelkundige subfaculteit op te bouwen met een solide onderwijscurriculum. Hij werd daarbij de opleider van mannen en een enkele vrouw die nagenoeg even oud waren als hijzelf. Zijn werkstijl laat zich omschrijven als hiërarchisch met een soms wat autoritaire afstandelijkheid. Hij slaagde erin goede onderzoekers te interesseren voor zijn afdeling en hen aan zich te binden, wat tot vele promoties heeft geleid in een tijd dat dit eerder uitzondering dan regel was. De eerste promotie bij de jonge subfaculteit Tandheelkunde in Nijmegen was dan ook een door hem opgeleide orthodontist die bovendien later zelf hoogleraar Orthodontie werd.

In de periode 1969-1970 was hij visiting professor aan de University of Michigan (Ann Arbor, Verenigde Staten). Hier was hij primair betrokken bij onderzoek in het Center for Human Growth and Development. Van der Linden bleef nog 5 jaar als parttime visiting scientist aan dit centrum verbonden. Zijn wetenschappelijke interesse was vooral gericht op het incorporeren van basaal en klinisch onderzoek in de theorie en praktijk van de orthodontie. In 1975 werd hij als eerste Europeaan gecertificeerd als Member of the American Board of Orthodontics.

Het overbrengen van kennis en vaardigheden was voor Frans van der Linden heel belangrijk en hij was er ook erg goed in. Hij leverde een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van het orthodontie-onderwijs, ook internationaal. Zo zette hij in Europa in 1962 een cursorische specialistenopleiding in de orthodontie op. Daarnaast was hij de initiator en leider van een door de Europese Unie gesubsidieerd project om een internationaal curriculum op te zetten voor de opleiding van specialisten in de orthodontie. Dit three years Erasmus postgraduate programme in orthodontics werd wereldwijd de standaard. Verder schreef hij 12 boeken, waaronder een aantal Nederlandstalige studieboeken waarvan vele tandartsen dankbaar gebruik hebben gemaakt.

Gedurende zijn carrière zijn aan hem vele onderscheidingen toegekend, waaronder de Van Loon-prijs van de Nederlandse Vereniging voor Orthodontische Studie (1969), de Dr. Dentz-medaille van de Nederlandsche Vereniging van Tandartsen (1979) en de Louise Ada Jarabak Memorial Teachers and Research Award van de American Association of Orthodontists Foundation (1998). Tevens was hij honorary fellow van het Royal College of Physicians and Surgeons of Glasgow en erelid van de Angle Society of Europe (1998), van de Nederlandse Vereniging van Orthodontisten en van een aantal buitenlandse wetenschappelijke verenigingen.

Na zijn emeritaat in 1995 werd hij geridderd in de Orde van de Nederlandse Leeuw (1996). Er hadden toen 68 tandartsen uit binnen- en buitenland de orthodontistenopleiding onder hem voltooid, van wie er 5 later ook zelf hoogleraar zijn geworden, en van 27 proefschriften was hij promotor geweest.

Ondanks zijn emeritaat bleef professor Van der Linden geïnteresseerd in de vakgroep en nodigde hij ook het ondersteunend personeel uit zijn tijd nog regelmatig uit voor een etentje. Toen hij in december 2018 vernam dat hij ongeneeslijk ziek was, heeft hij de resterende maanden gebruikt om de vele contacten die hij had te informeren, zijn leven te evalueren en zijn heengaan te regisseren.

Wij hebben in hem een markante persoonlijkheid verloren en een pionier op het vakgebied van de tandheelkunde en orthodontie. Wij wensen zijn familie veel sterkte bij het accepteren van dit verlies.

(dr. Jan G.J.H. Schols, RvC-lid NTVT en hoofd van de vakgroep Orthodontie en Craniofaciale Biologie, afdeling Tandheelkunde, van het RadboudUMC in Nijmegen)