Ontdekking vierde (speeksel)klier
Het menselijk lichaam bevat een paar klinisch relevante en macroscopische speekselklierlocaties. Deze speekselklieren zijn eerder over het hoofd gezien. Voor patiënten met hoofd-halskanker is dit goed nieuws, deze plek kan namelijk in het vervolg ontzien worden bij radiotherapie om bijwerkingen mogelijk te voorkomen.
De Nederlandse onderzoekers, die onder andere de bijwerkingen van straling op hoofd en hals bestuderen, ontdekte de klieren met een nieuw soort scan: de PSMA PET/CT-scan. Ze bestudeerde scans waarop speekselklieren met een markeerstof zichtbaar gemaakt werden en zagen 2 nieuwe grote plekken achterin de neuskeelholte. Bij 100 patiënten is deze nieuwe soort scan uitgevoerd vanwege prostaatkanker. Bij al deze patiënten bleken de klieren ook aanwezig te zijn.
“Als je met een bestralingsbehandeling speekselklieren beschadigt, kunnen patiënten in de problemen komen”, aldus onderzoeker en radiotherapeut Wouter Vogel. Ook het bestralen van deze nieuwe klieren kan gepaard gaan met bijwerkingen zoals moeite met eten, slikken en praten. In samenwerking met het UMCG analyseerden de onderzoekers de gegevens van 723 bestraalde patiënten. Het bleek dat hoe meer straling op de plek van de nieuwe klieren, hoe meer klachten men achteraf had. “Bij veel patiënten is het technisch goed mogelijk om deze nieuw ontdekte locatie van het speekselkliersysteem te ontzien tijdens bestralingen, net zoals we met de bekende klieren proberen”, concludeert Vogel. De volgende stap is uitzoeken bij wie en hoe dat het beste kan om de bijwerkingen te verminderen en de kwaliteit van leven na de behandeling te verbeteren.
De klieren krijgen de naam tubarialisklieren, vernoemd naar de plek waar ze zitten: rondom en onder de opening van buis van Eustachius (de tuba auditiva).
Luister ook de DentTalk podcast waarin onderzoekers Matthijs Valstar, mka-chirurg en klinisch epidemioloog, en Wouter Vogel, radiotherapeut en nucleair geneeskundige, te gast zijn en in gesprek gaan over deze ontdekking met dr. Casper Bots (hoofdredacteur NTVT) en prof. dr. Arjan Vissink, hoogleraar orale geneeskunde.
(Bron: Radiother Oncol, 23 september 2020 & AVL, 16 oktober 2020)
Beeld: Radiotherapy & Oncology (Creative Commons Attribution-NonCommerial-NoDerivatives 4.0 International)