Overdracht van diarreevirussen door speeksel
Enterische virussen zoals het noro-, rota-, en astrovirus infecteren het darmkanaal en zijn beruchte veroorzakers van braken, diarree en buikpijn. Naar nu blijkt kunnen deze virussen ook de speekselklieren infecteren. De aanname dat deze virussen zich alleen verspreiden via de gastro-orale route moet daarom aangepast worden, omdat ook verspreiding en infectie zonder tussenkomst van uitwerpselen mogelijk blijkt. Dit volgt uit onderzoek bij muizen door Amerikaanse onderzoekers uit Bethesda.
Voor dit onderzoek werden neonate muizen jonger dan 10 dagen oud besmet met het noro- of rotavirus. Dit leidde zoals verwacht na 3 tot 5 dagen tot een piek in het aantal virusdeeltjes in de darmen. Na 7 tot 10 dagen namen de virusdeeltjes weer af.
Zoals alle zoogdieren zijn ook neonate muizen voor hun afweerstoffen afhankelijk van moedermelk. Als reactie op de besmetting zagen de onderzoekers na 3 dagen een sterke piek van IgA in de darmen van de muizen. Deze piek liep gelijk met een piek van IgA in de moedermelk. De moeder lijkt daarmee te reageren op een besmetting van de jongen. Ondanks dat de moeders voorafgaand aan de besmetting van hun jongen negatief testten op het noro- of rotavirus bleken ze in staat de IgA-productie in de melk te verhogen. De onderzoekers lieten zien dat het virus de melkklieren kan infecteren en zich daar ook vermenigvuldigt. Omdat de moeder verder geen ziekteverschijnselen vertoonde is het waarschijnlijk dat de infectie optreedt via het speeksel tijdens het voeden. Dit lijkt een slimme evolutionaire ontwikkeling waardoor de moeder haar jongen kan beschermen.
Vervolgens toonden de onderzoekers inderdaad aan dat de speekselklieren van de neonate muizen geïnfecteerd waren met het virus en dat er replicatie optrad met een virale load die vergelijkbaar is met die in de darmen. Dit speeksel was een bron van infectie voor niet eerder geïnfecteerde muizen. Hiermee werd de mogelijkheid van speeksel voor de overdracht van enterische virussen bevestigd.
Jaarlijks worden een miljard mensen getroffen door enterische virussen met ziekte, uitval en sterfte tot gevolg. Hygiënemaatregelen zijn vooral gericht op de gastro-orale besmettingsroute. Nu is aangetoond dat speeksel en speekselklieren een belangrijk reservoir zijn voor enterische virussen waarbij speeksel dient als overdrachtsmedium, pleiten de onderzoekers voor aanvullende hygiënemaatregelen om besmetting via praten, niezen, proesten of kussen te voorkomen.
(Bron: Nature, 29 juni 2022)
(Beeld: Shutterstock)