Speekselklierbiopten nader onder de loep bij Sjögren

Promotie Marthe S. van Ginkel

Een parotis- of een lipbiopt kan gebruikt worden in de classificatie van de ziekte van Sjögren, waarbij het van belang is naast de focusscore ook te kijken naar de aanwezigheid van intra-epitheliale B-cellen, de relatieve toename van IgG-plasmacellen en kiemcentra. Dit  concludeert Marthe van Ginkel op basis van haar promotieonderzoek.

Hoofddoel van haar onderzoek was het verbeteren van de diagnostiek én de classificatie van de ziekte van Sjögren voor onderzoek. Wereldwijd wordt er meestal gebruikgemaakt van lipbiopten maar het UMCG voert voor de diagnostiek een parotisbiopsie uit. In een diagnostisch cohort van patiënten met klachten verdacht op Sjögren toonde Van Ginkel aan dat de bestaande criteria (ACR-EULAR) goed in staat waren onderscheid te maken tussen Sjögren en niet-Sjögren. De specificiteit en sensitiviteit waren hoger als ook het parotisbiopt gebruikt werd. Vooral vlak boven de afkapscore (> 4) kan er misclassificatie optreden als het lipbiopt gebruikt wordt. Reumatologen dienen dan ook in hun achterhoofd te houden dat de criteria vooral bedoeld zijn voor onderzoeksdoeleinden.

In de biopten wordt voor de diagnostiek alleen gekeken naar de Focus Score (het aantal ontstekingsinfiltraten met meer dan 50 lymfocyten) terwijl de promovenda nu heeft aangetoond dat de aanwezigheid van lymfo-epitheliale laesies erg specifiek is voor de ziekte van Sjögren. De aanwezigheid van B-cellen in het epitheel van de ducten is een objectieve manier om lymfo-epitheliale laesies te herkennen. Hiervoor heeft Van Ginkel een beeldherkenningsalgoritme ontwikkeld.

Voor een beter begrip van de lymfo-epitheliale laesies paste Van Ginkel Imaging Mass Cytometry (IMC) toe om de samenstelling van epitheelcellen en immuuncellen te bestuderen. In plaatst van de 2-3 markers die met traditionele histologisch onderzoek konden worden gevonden in 1 weefseldoorsnede, was dat met IMC tot wel 40 markers.

Voor de diagnostiek van de ziekte van Sjögren is volgens het onderzoek tevens speekselklierechografie nuttig, terwijl PET/CT alleen toegevoegde waarde heeft bij het detecteren van een lymfoom.

Op 13 december 2023 promoveerde Marthe S. van Ginkel aan de Rijksuniversiteit van Groningen op haar proefschrift ’A detailed view on salivary glands in primary Sjögren’s syndrome: histopathology and imaging’. Promotoren waren prof. dr. F.G.M. Kroese, prof. dr. H. Bootsma en prof. dr. A.W.J.M. Glaudemans. Copromotor was B. van der Vegt.

(Beeld: Shutterstock)

Naar alle nieuwsberichten

Dit bericht delen op sociale media? Klik op de deelknop links in beeld en kies uit Facebook, Twitter of Linkedin.