Parodontitis en speekselmetaboloom

Samenvatting

Meestal wordt parodontitis pas gediagnosticeerd als er al weefselschade is ontstaan. Het zou beter zijn die schade voor te zijn. Een nieuwe technologie zou dit kunnen bewerkstelligen, bijvoorbeeld onderzoek van het speekselmetaboloom door middel van spectroscopie. Het speekselmetaboloom is het geheel aan metabolieten dat zich in het speeksel bevindt. Sommige metabolieten zouden wellicht al in een stadium waarin parodontitis klinisch nog niet waarneembaar is, kunnen fungeren als biomarkers voor parodontitis. Een subgroep van 909 dentate proefpersonen van een bevolkingsonderzoek in de Duitse streek West Pommeren nam deel aan een onderzoek met betrekking tot het speekselmetaboloom. De proefpersonen moesten vragenlijsten invullen over gezondheid en gezondheidsrisico’s, een (mond)gezondheidsonderzoek ondergaan en een speekselmonster produceren. De geselecteerde proefpersonen hadden geen diabetes mellitus. Het onderzoek van de mond was gefocust op parodontitis en cariës en de speekselmonsters werden gebruikt om met chromatografie en spectro­scopie het speekselmetaboloom te bepalen. In totaal werden in de speekselmonsters 284 verschillende metabolieten aangetroffen. Van deze metabolieten hadden 107 een duidelijk verband met parodontitis of cariës. Daarvan waren 83 metabolieten bij de onderzoekers bekend vanuit eerdere onderzoeken, terwijl de overige 24 totaal onbekend waren. De metabolieten die werden aangetroffen in de leeftijdsgroep 20-59 jaar waren vooral betrokken op parodontitis. Bij 60-plussers waren de metabolieten vooral gerelateerd aan het verlies van gebitselementen. De op parodontitis betrokken metabolieten hadden als kenmerk weefseldestructie, immunologische afweer en bacteriemetabolisme. In alle leeftijdsgroepen bleek het metaboliet fenylacetaat statistisch significant gerelateerd aan parodontale variabelen als diepte van parodontale pockets en verlies van parodontale aanhechting. Conclusie. Fenylacetaat lijkt een metaboliet in het speekselmetaboloom dat geschikt is om bij zowel jongeren als ouderen die geen diabetes mellitus hebben te fungeren als biomarker voor parodontitis. Het zou behulpzaam kunnen zijn bij de diagnostiek van parodontitis, het bepalen van de ernst van parodontitis en het beoordelen van de effectiviteit van parodontale behandeling. Bron Liebsch C, Pitchika V, Pink C, et a l. The saliva metabolome in association to oral health status. J Dent Res 2019; 98: 642-651.