Introductie. Per jaar slijten molaren ongeveer 0,03 mm. Bij pathologische slijtage kan dit oplopen tot 0,10 mm per half jaar. Dat de verticale dimensie niet evenveel kleiner wordt is te danken aan compensatiemechanismen zoals uitgroei van de gebitselementen, groei van alveolair bot en appositie van apicaal cement. Om na slijtage de verticale dimensie te vergroten heeft Dahl in 1975 een eenvoudige behandeling geïntroduceerd: door een beetverhoging in het front aan te brengen en zo de zijdelingse delen uit occlusie te houden, groeien de molaren en premolaren in 6 tot 24 maanden uit tot er weer occlusie is. Tot nu toe is niet bekend hoe in die periode de verschillende gebitselementen zich driedimensionaal verplaatsen. Bhai et al onderzochten dit door middel van een retrospectief onderzoek.

Materiaal en methode. Het retrospectieve onderzoek werd gedaan bij een groep van 26 patiënten variërend in leeftijd van 24 tot 69 jaar die een Dahl-behandeling hadden ondergaan. Deze was begonnen met een composietopbouw in het front. Het Dahl-effect werd als afgerond beschouwd als een 8 micron occlusievelletje ergens klem zat tussen de eerste premolaar en eerste molaar zowel links als rechts. De behandelduur varieerde van 4 tot 28 maanden. Vaak was daarna restauratieve aanpassing nodig.

Met een scanner (Identica T500; MEDIT Corp) werden de gipsen begin- en eindmodellen gescand die daarna digitaal over elkaar werden geprojecteerd. Als vaste punten werden onder andere het palatum en diverse mandibulaire buccale en linguale gebieden op de gingiva gebruikt. Met behulp van een intelligent 3D-vergelijkingsprogramma konden zo de tandverplaatsingen worden afgelezen.

Resultaten. Digitale meting wees uit dat gedurende de gehele behandelperiode de extrusie van de molaren verticaal gemiddeld 1,6 mm bedroeg. In voor-achterwaartse richting was er nauwelijks beweging en buccaal/linguaal gemiddeld 0,2 mm. Het front intrudeerde gemiddeld 1,1 mm en verplaatste naar buccaal over gemiddeld 0,2 mm. Vanwege de geringe toename in verticale dimensie leidde dit niet tot spleetvorming of andere esthetische problemen. Omgerekend per maand groeiden de molaren 0,13 mm uit en intrudeerde het front met 0,1 mm. Opmerkelijk was dat de tandverplaatsingen onafhankelijk waren van leeftijd of geslacht.

Beschouwing. Dankzij de 3D-scanner is het mogelijk om de extrusie en intrusie van gebitselementen nauwkeurig te volgen tijdens een Dahl-behandeling. Er blijkt niet alleen extrusie maar ook intrusie en een buccale/linguale verplaatsing te zijn. Met een intraorale scanner en intelligente 3D-software zal in de nabije toekomst nauwkeurige monitoring van allerlei tandverplaatsingen mogelijk zijn, zoals bij orthodontie, slijtage en extrusie-/intrusiebehandelingen.

Bron