Moleculaire atlas van de parotisklier
Chinese onderzoekers hebben de moleculaire eigenschappen van de parotisklier, de grootste speekselklier in het menselijk lichaam, nauwkeurig in kaart gebracht met de single-cell RNA sequencing-methode. Met deze methode wordt voor elke cel apart geanalyseerd welke RNA-moleculen tot expressie komen , en in welke mate, en dus welke processen zich in de cel afspelen. Oudere methoden konden alleen een totaaloverzicht van de RNA-expressie in de hele klier geven. Met de nieuwe methode kan de moleculaire heterogeniteit van de verschillende groepen cellen in de parotisklier voor het eerst aangetoond worden.
De onderzoekers verkregen gebruikten weefsel van de parotisklier van een 68-jarige man die een operatie onderging voor hoofd-halskanker. Uit dit weefsel isoleerden ze 16.000 cellen, die onder te verdelen waren in 10 verschillende groepen. Ze maakten een overzicht van de 5 RNA-moleculen die per celtype het meest tot expressie kwamen. Daarna toonden ze microscopisch aan dat de eiwitproducten van deze RNA-moleculen inderdaad op de locaties van de parotisklier aanwezig waren, daar waar de bijbehorende celtypes verwacht werden. Op basis van de RNA-moleculen die in elke celgroep tot expressie kwamen, konden de onderzoekers de functie van deze celgroepen voorspellen. Zo identificeerden ze gespecialiseerde celgroepen die speekselenzymen produceren, en andere die betrokken zijn bij spiersamentrekkingen.
Naast de parotisklier bekeken de onderzoekers ook andere speekselklieren. Daarnaast onderzochten ze hoe de spijsverteringsorganen in het menselijk lichaam op moleculair niveau in elkaar zitten. In de slokdarm, maag, alvleesklier, dunne darm en dikke darm richtten de onderzoekers zich vooral op de aanwezigheid van spijsverteringsenzymen en antibacteriële eiwitten.
Tot slot werd de expressie van genen die betrokken zijn bij het syndroom van Sjögren onderzocht in de parotisklier. Van deze genen kwamen er 11 tot expressie in de parotisklier. De onderzoekers ontdekten dat deze genen vooral voorkwamen in afweercellen. Ze concluderen dat dit het belang van afweercellen gedurende het ontstaan van het syndroom van Sjögren laat zien.
(Bron: J Dent Res, 26 februari 2022)
(Beeld: Shutterstock)