Mondgezondheid bij overlevenden van kinderkanker

Onder de loep! Juliette Stolze

Juliette Stolze is tandarts en promovenda aan de Universiteit van Amsterdam en het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam en doet sinds oktober 2020 onderzoek bij het Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie. Promotor van haar onderzoek is dr. Henk Brand. Copromotoren zijn dr. J.E. Raber-Durlacher en dr. D. Bresters. Het NTVT stelde Juliette 8 vragen over haar onderzoek.       

Wat onderzoek je?

Het project waarbij ik betrokken ben is onderdeel van een landelijk, grootschalig opgezet onderzoek; de DCCSS (Dutch Childhood Cancer Survivor Study) LATER (LAnge TERmijn) studie. In dit onderzoek wordt nagegaan wat de langetermijneffecten zijn bij overlevenden van kinderkanker meer dan 5 jaar na diagnose. Ons onderzoek focust zich op de langetermijneffecten van kinderkankertherapie op de mondgezondheid.

Wat is je drijfveer om onderzoek te doen?

Tijdens de studie tandheelkunde heb ik wetenschappelijk onderzoek altijd al leuk en interessant gevonden. Ik houd ervan om me in een onderwerp te kunnen verdiepen. Juist de combinatie van het praktische werk als tandarts en de wetenschappelijke verdieping als onderzoeker spreekt me erg aan. Het zorgt voor een veelzijdige werkweek, waardoor ik beide met veel interesse en voldoening kan uitvoeren. Daarnaast hoop ik door het doen van onderzoek een waardevolle bijdrage aan ons vakgebied te leveren.

Waarom is juist dit onderwerp interessant om te onderzoeken?

Drie op de 4 overlevenden van kinderkanker ervaart late effecten van kinderkankertherapie op de algemene gezondheid, en ook op de mondgezondheid. In je loopbaan als tandarts kom je relatief weinig patiënten tegen met een historie van kinderkanker, en soms weet de tandarts zelfs niet van deze medische voorgeschiedenis af. De zware behandelingen hebben echter een groot effect op de mondgezondheid, niet alleen tijdens de behandeling op jonge leeftijd, ook op de lange termijn. Daar moet je als tandarts bij de behandeling dus op inspelen. In de literatuur zijn al eerder risicofactoren voor effecten van kinderkankertherapie op de mondgezondheid beschreven. De toegevoegde waarde van mijn onderzoek zit in de brede focus, het grote aantal deelnemers, de data die rechtstreeks afkomstig zijn van tandartsen en een lange follow-upperiode.

(fotograaf: Joost Hoving)

Wat zijn de belangrijkste hypothesen en onderzoeksvragen?

Het doel van dit onderzoek is het vaststellen van de prevalentie van afwijkingen in de gebitsontwikkeling zoals agenesie, microdontie en korte radices, afwijkingen in de speekselsecretie zoals hyposalivatie en xerostomie en mondproblemen zoals cariës en parodontale aandoeningen. Daarnaast beoog ik nader inzicht in risicofactoren op deze langetermijneffecten te verkrijgen. Verder wordt de relatie tussen de late effecten en mondgezondheidgerelateerde kwaliteit van leven onderzocht. Ook gaan we na hoeveel tandartsen zich bewust zijn van de historie van kinderkanker bij hun patiënten en of dit effect heeft op de mondgezondheid van deze patiënten.

Hoe is het onderzoek opgezet?

In 3 oncologische centra werden bij een groot aantal deelnemers allereerst ongestimuleerde en gestimuleerde speekselsamples verzameld om de speekselsecretie vast te stellen. Daarna werden er bij de deelnemers verschillende vragenlijsten afgenomen over de kwaliteit van leven, de ernst van monddroogte en mondproblemen. Ook was er aan de deelnemers toestemming gevraagd om tandheelkundige gegevens bij hun tandarts op te vragen. Dat betekende dat er naar meer dan 300 tandartsen door heel Nederland vragenlijsten zijn verzonden over de mondgezondheid van hun patiënt.

Wat is tot nu toe het grootste probleem waar je tegenaan bent gelopen?

Beginnen aan een promotieonderzoek in coronatijd was niet altijd makkelijk en heel anders dan ik me had voorgesteld. Hoewel een deel vanuit de Stichting Kinderen Kankervrij (KiKa) is gefinancierd, kost het helaas veel moeite om voldoende financiering voor het onderzoeksproject te vinden. Een persoonlijke uitdaging is de balans te vinden tussen het promotieonderzoek doen en het werken als tandarts. Hoewel de werkzaamheden sterk verschillen, zijn er ook overeenkomsten: het belang van focus en verantwoordelijkheid. Dat maakt het een interessante combinatie.

Op welke onderzoeksresultaten hoop je?

Ik hoop vooral dat de resultaten duidelijke risicofactoren aanwijzen voor de langetermijneffecten op de mondgezondheid.

Wat levert dit onderzoek op voor de tandheelkunde, de patiënt of de mondzorgverlener?

Met de resultaten kan de Nederlandse LATER richtlijn, voor screening tijdens langetermijn follow-up bij overlevenden van kinderkanker, worden aangescherpt en uitgebreid. Op die manier kan de tandheelkundige preventieve zorg doelmatiger worden ingezet, met als gevolg een betere kwaliteit van leven. Daarnaast wordt meer aandacht gecreëerd voor late effecten op de mondgezondheid na behandeling van kinderkanker onder zowel medisch specialisten als mondzorgverleners. Binnenkort zie ik in de algemene praktijk mijn eerste patiënt die is genezen van kinderkanker. Dat is voor mij een bijzonder moment waarbij mijn onderzoek en de praktijk samenkomen.