Muziek in de mondzorg blazen
Promotie F.N. van der Weijden
Kleine tandheelkundige behandelingen kunnen een grote positieve of negatieve impact hebben op het spel van blaasmusici. Fawn van der Weijden onderzocht tijdens haar promotieonderzoek de verbanden tussen het bespelen van een blaasinstrument en de spieren rond de mond, het dragen van orthodontische apparatuur en slaapapneu.
Bij het bespelen van een blaasinstrument legt de lucht een weg af van de longen via de keel, het gehemelte, de tong, de wangen, de tanden en de lippen naar het instrument. Al deze lichaamsdelen spelen mee in de vorming van de toon. Het samenspel van alle spieren rond de mond wordt ‘embouchure’ genoemd.
Het belang van de embouchure voor een blaasmusicus wordt door veel mondzorgverleners mogelijk onvoldoende begrepen. Om de embouchure goed te beheersen moet een blazer eindeloos oefenen en perfectioneren. Tanden spelen een belangrijke rol bij het bespelen van een blaasinstrument, want ze ondersteunen de lippen waartegen het mondstuk wordt geplaatst.
Van der Weijden verschaft een overzicht van aspecten van de tand- en kaakstand die van invloed kunnen zijn op het comfort en de kwaliteit van het spel. Scheve tanden kunnen pijn of wondjes in de lip veroorzaken. Spleetjes tussen de tanden kunnen ervoor zorgen dat er ‘valse lucht’ ontsnapt. Bij een open beet kunnen lippen en het mondstuk onvoldoende steun hebben van de tanden. Specifiek voor koperblazers, zoals trompettisten, is een terugliggende onderkaak met grote overbeet nadelig, omdat het mondstuk dan niet op de onderlip kan afsteunen. Een brede boven- en onderkaak zijn juist voordelig, omdat de tong dan meer bewegingsruimte heeft. Toch is het niet zo zwart-wit; blazers blijken in staat zich aan te passen aan een sub-ideale gebitssituatie.
Van der Weijden adviseert jongeren die een blaasinstrument bespelen een orthodontische behandeling niet uit te stellen, omdat een jonge musicus zijn embouchure en spierreflexen makkelijker aanpast dan een volwassene. Bovendien kan een grote overbeet op volwassen leeftijd vaak alleen verholpen worden met een osteotomie.
Uit het onderzoek van Van der Weijden kwamen aanwijzingen dat het bespelen van een blaasinstrument een positief effect heeft op slaapapneu, mondademhaling of het hebben van een korte bovenlip. Ze brengt ermee de werelden van muziek en tandheelkunde dichter bij elkaar en hoopt dat het bijdraagt aan het begrip van mondzorgprofessionals hoe de embouchure werkt en hoe belangrijk deze is voor een blazer.
Op 22 april 2022 promoveerde Fawn N. van der Weijden aan de Universiteit van Amsterdam op haar proefschrift ‘Musicodontology’. Promotor was prof. dr. F. Lobbezoo. Copromotor was dr. R.B. Kuitert.
(Beeld: Shutterstock)